رفیق بازی در دوران نوجوانی

والدین اغلب با شگفتی و اعجاب به دوره نوجوانی می‌نگرند. گیرودارها و مشغله زندگی روزانه، الزامات گاه موجب می‌شود كه والدین متوجه گذشت ایام و بزرگ شدن كودكان‌شان نشوند. آنان زمانی به این واقعیت پی می‌برند كه با بم شدن صدای كودك، رویش تدریجی موی صورتش، امتناع از بوسیده شدن و در آغوش گرفته شدن، نه گفتن‌های مكرر، گرایش به سبك‌های جدید آرایش مو و توجه زیاده از حدش به سر و وضع خود مواجه می‌شوند.

اغلب پدران عادت كرده‌اند كه پس از یك روز كاری خسته كننده، به محض ورود به منزل با شور و شوق وصف‌ناپذیر پسر پنج شش ساله خود و سرو صدای شادی آور او روبرو شوند. لیكن پس از گذشت چند سال آن كودك دلنشین را در هیأت نوجوان دوازده سیزده ساله ای می‌بیند كه به ندرت از اتاقش بیرون می‌آید و هنگام روبرو شدن با او به یك سلام ساده و مختصر بسنده می‌كند.

در این مطلب می‌خواهیم ببینیم كه چرا نوجوانان در این دوره از زندگی بیشتر دوست دارند با رفیقانشان باشند و معاشرت كردن با دیگران را دوست دارند؟ در پاسخ به این سؤالات باید توجه كنیم كه دوستی و ارتباط با دیگران لازمه حیات اجتماعی انسان است. در ارتباطات اجتماعی، افكار، اخلاق، استعدادها و رفتار انسان‌ها تغییر و تحول می‌یابد. گاهی فرزند در مدرسه، هم‌بازی و هم‌كلاسی دارد، ولی با آن‌ها رفاقت و صمیمت ندارد. چون در رابطه دوستانه، مشاركت و اثرپذیری رفتاری دیده می‌شود. پس به عنوان یك اصل كلی می‌توان گفت كه یكی از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین نیازهای جوانان دوست‌یابی و انتخاب دوست خوب و مناسب است.

به طوری كه اگر در این زمینه دقت و احتیاط لازم به عمل نیاید، بقیه تلاش‌های تربیتی نیز مثمر ثمر نخواهد بود. دوست خوب تكیه‌گاه و سرمایه و پشتوانه مطمئنی در شرایط گوناگون زندگی افراد است. امام علی (ع) می‌فرمایند : «من لا صدیق له لا ذخرله»  «كسی كه دوست نداشته باشد، سرمایه‌ای ندارد» معیارهای دوستی در روایات بیان گردیده است كه از جمله آن می‌توان به كلام امام صادق (ع) اشاره كرد كه فرمود : «صداقت و دوستی دارای حدود است هر كس همه یا بعضی از ‌آن‌ها را دارا بود، او را دوست بدان و اگر كسی هیچ یك از شرایط دوستی را نداشت، او را دوست ندان»

بنابراین از نظر اسلام دوست‌یابی و رفیق داشتن از اهمیت زیادی برخوردار است. و اسلام آن را تأكید می‌كند كه هر فردی آن را داشته باشد، ولی مسأله مهم در این است كه انسان با چه كسانی رفاقت كند. در این‌جا چون نوجوان تازه پا به عرصه اجتماع و استقلال پیدا كردن می‌گذارد، پدر و مادر باید در نوع انتخاب دوست به فرزندان نوجوان خود كمك كنند تا مبادا رفیق نارفیق آن‌ها عمر نوجوانی آنان را تباه كند.

باید توجه داشت كه میل به مقایسه و هم‌سان سازی و مشابهت و خصوصیات ظاهری و باطنی دیگران، یك اصل انكارناپذیر در وجود آدمی است. امام علی (ع) می‌فرماید : «كل امری و یمیل الی مثله»  هر فردی به مثل خودش میل پیدا می كند. اگر كودك از دوست خود تأثیر و حرف‌شنوی بیش‌تری دارد، بدان سبب است كه احساس می‌كند در برخی مسائل با هم شباهت دارند. البته این دیدگاه به معنای مخالفت با والدین نیست بنابراین نمی‌توان به طور مطلق حكم كرد كه این رفت و آمدها، منفی و مخرب می‌باشد. بلكه یك دوست خوب در برخی مواقع باعث نجات خود از موقعیت‌های خطرناك می‌گردد. آن‌چه مهم است این است كه رفت و آمدهای فرزند ما با دوستان خود، موجب تغییر نگرش و رفتار او می‌گردد و والدین باید با آگاهی دادن و ارشاد و راهنمایی وی را در مسیر زندگی هدایت و یاری كنند.

نویسنده : زهرا یوسفی مصری

بخش خانواده ایرانی تبیان